Lezen met je handen

Voorlezen is voor kinderen en hun ouders, grootouders, ooms, tantes, docenten en anderen een heerlijke bezigheid. Samen lezen is leuk én goed voor de ontwikkeling van een kind. Voor veel kinderen met een visuele beperking is het ook de eerste kennismaking met het platte vlak, oftewel met tactiele tekeningen en braille. Ze krijgen hiermee een nieuwe mogelijkheid aangereikt hun wereld op de tast te vergroten.

Heel verschillende kinderboeken

De collectie van Voelboeken bestaat uit heel verschillende kinderboeken. De meeste zijn speciaal voor blinde kinderen vervaardigd. Andere zijn bewerkingen van gewone kinderboeken. Sommige zijn bedoeld om iets van te leren, andere om samen met vriendjes te lezen. Maar alle boeken nodigen uit tot het praten over plaatjes en de wereld om ons heen.

Afbeeldingen en werkelijkheid

De relatie tussen afbeeldingen en werkelijkheid is vooral voor jonge kinderen helemaal niet zo vanzelfsprekend. Als je een beker in je handen hebt, voel je voor- en achterkant tegelijk. Wat heeft een rechthoek met twee afgeronde hoeken met die beker te maken? Voor de jongste kinderen zijn de ‘plaatjes’ in de voelboekjes soms echte voorwerpen, of hebben zij in ieder geval een hoog reliëf.  Stap voor stap zullen ze de relatie tussen tekeningen en werkelijkheid verder ontdekken. De eerste stap is het notie krijgen van wat een boek is en van ‘tekst’  en van ‘plaatjes’.

Verschillende materialen

De voelboekjes zijn in verschillende technieken vervaardigd. Voor de jongste kinderen zijn ze meestal van stof, voor wat oudere kinderen van papier met verschillende materialen voor de tekeningen. De stoffen boekjes kunnen tegen een stootje, net als de twin vision ‘thermoform’ boeken. Stof met verschillende materialen geeft wel een veel rijkere tastervaring dan het ‘plastic’ van de twin vision boeken. Voor wat oudere kinderen zijn er boekjes van papier met verschillende materialen voor de tactiele tekeningen; deze zijn uiteraard heel kwetsbaar. Voor kinderen vanaf een jaar of zes zijn er boekjes met tekeningen waarvan de lijnen en bepaalde vlakken verhoogd zijn.

Leeftijdindicatie

Een vaste leeftijds- of ontwikkelingsindicatie geven bij de boekjes bleek nauwelijks mogelijk. Of een boekje wel of niet geschikt is, hangt namelijk niet alleen af van de leeftijd maar ook van de ervaring, aanleg en interesse van een kind. Sommige tactiele afbeeldingen zullen eenvoudig zijn, anderen meer een abstract zoekplaatje. Dat is niet erg, ook deze laatste afbeeldingen nodigen uit om samen op verkenning uit te gaan. Kinderen vinden het vaak heel leuk als zij een bepaald detail herkennen. Van daaruit gaan zij steeds verder op zoek. Door over de tekeningen te praten creëer je niet alleen meer inzicht maar stimuleer je ook de nieuwsgierigheid. Wanneer je samen een leuke leeservaring  hebt, dan levert dit positieve associaties met taal en tactiele tekeningen op die later in de schoolcarrière weer goed van pas kunnen komen.

Ook leuk om te zien

De meeste boekjes zijn niet alleen interessant om op de tast te verkennen, maar ook om te zien. Het gebruik van kleur en contrast is belangrijk voor kinderen met een restvisus en maakt ze ook aantrekkelijk voor ziende voorlezers en leeftijdgenootjes. Zo maken ze het gemakkelijk en leuk om ze samen te lezen.

Steeds nieuwe dingen ontdekken

Jonge ziende kinderen willen boekjes vaak steeds opnieuw voorgelezen krijgen en dan plaatjes bekijken en daar dingen in aanwijzen. Ook voor blinde en slechtziende kinderen is dit steeds opnieuw lezen en herhalen leuk. Daarbij zullen ze bovendien steeds nieuwe dingen ontdekken in de tactiele plaatjes. Enthousiaste striplezers zullen dit herkennen: bij herlezen van de strip vallen je weer nieuwe dingen in de tekeningen op.

Samenstellen collectie

Het samenstellen van de basiscollectie was een flinke klus. We hebben de collectie met zorg samengesteld met boeken van over de hele wereld en vooral gekozen voor diversiteit. Ook als de tactiele tekeningen niet perfect waren, hadden sommige boeken veel te bieden. Ze geven bijvoorbeeld aanleiding om met het kind in dialoog te gaan of maken het ook voor kinderen met een visuele beperking mogelijk om bekende kinderboeken zoals Jip & Janneke of Nijntje te lezen.

Braille

Een heel team heeft gewerkt aan het schrijven van mooie vertalingen en het toevoegen van Nederlands braille. Wist je dat braille in alle landen verschillend is? Met name de leestekens en letters met accenten verschillen. Het braille is overigens in de meeste gevallen bedoeld voor de (blinde) voorlezer. Het is vaak nog te moeilijk voor jonge kinderen en beginnende braillelezers. Toch heeft het ook een functie voor de jonge lezers. Het is het goed voor kinderen dat zij niet alleen notie krijgen van een boek, met plaatjes maar ook van het bestaan van letters, woorden en zinnen. En spelenderwijs kunnen zij vast al wat letters en woordjes op gaan pikken.

Wij wensen je heel veel tastbaar (voor)leesplezier!